
Bayrak Direği Özellikleri
22 Kasım 2019Galvanizle kaplama yöntemi tüm dünyada yaklaşık 160 yıldır metalin dış etkenlere karşı korunması için uygulanan en etkili yöntemdir.
Bu koruyucu kaplamanın en önemli özelliği yüzeye iyi yapışması ve aşınma direnci kazandırmasıdır. Bu süreç bir kimyasal reaksiyon sürecidir. Metal yüzeyi ve çinko kimyasal tepkimeye girerek bir kaplama yüzeyi oluşturur.
Sıcak daldırma galvanizleme yöntemi kullanılan en yaygın ve etkili bir yöntemdir ve elektrik enerjisine çok ihtiyaç duymasa da teşekküllü bir tesis kurulumu oldukça pahalıdır.
SICAK DALDIRMA GALVANİZ KAPLAMA ADIMLARI
Galvanizleme yöntemi 3 temel adımdan oluşur. Bu adımlar yüzey hazırlama, galvanizleme ve galvaniz sonrası kontroldür.
Yüzey Hazırlama:
İlk ve etkili bir galvaniz kaplama için en önemli adım yüzey hazırlamadır. Yüzey hazırlamanın iyi yapılmaması durumunda kalitesiz ve kısa ömürlü kaplanmış bir yüzey elde edilecektir. Bölgesel olarak renk farklılıkları, kaplanmamış yerler, malzeme yüzeyinde görsel olarak rahatsız edici desenlerin oluşacaktır.
Yüzey hazırlama işlemi de kendi içinde 3 adımdan oluşmaktadır. Bu adımlar yağ alma, asit havuzuna daldırma ve flakslama işlemidir.
- Yağ Alma: Kaplanacak yüzeyde ki yağ ve diğer katı kalıntıların temizlenmesidir. Bu işlem 2 şekilde yapılır. Sıcak alkali yağ alma ve Asidik yağ almadır.
Organik katı kalıntılar, boya kalıntıları ve gres yağı kalıntılarının yüzeyden temizlenmesi gerekir. Böylece yüzey iyi bir galvaniz kaplama işlemine hazırlanmış olur.
- Asit havuzuna Daldırma: Malzeme yüzeyinde oluşan pas ve haddeleme kalıntıları ancak asit havuzuna daldırma yöntemi ile giderilmektedir. Bu bakımdan temizlenmemiş bir yüzeyde yapılacak galvaniz kaplamada bölgesel olarak renk farklılıkları, kaplanmamış bölgeler, görsel olarak yüzeyde oluşun rahatsız edici desenler, farklı kaplama kalınlıkları gibi sonuçlar oluşacaktır.
- Flakslama: Yüzeyde kalmış olan oksit tabakasını kaldırmak, çinko havuzuna daldırma yapılmadan önce koruyucu bir yüzey tabakasının oluşmasını ve çinko-demir kimyasal reaksiyonunun daha iyi gerçekleşmesi için yapılan bir işlemdir. Flakslama yöntemi yaş veya kuru galvanizleme yöntemine göre belirlenir.
Galvanizleme: Galvanizleme işlemi çinko oranı %98 ve ergimiş halde olan çinko havuzlarında yapılmalıdır. Uygun havuz sıcaklığı 440-460 °C aralığında olmalıdır.
Kaplama yapılacak ürünler çinko havuzuna en uygun açılarda daldırılarak yeterli kaplama sıcaklığına ulaşması için bir müddet bekletilmelidir. Malzemenin havuz sıcaklığından dolayı genleşip kalıcı olarak deformasyona uğramaması için uygun yerlerde galvaniz akım deliklerinin açılması gerekir. Uygun kaplama sıcaklığına ulaşan malzeme çinko ile kimyasal reaksiyon göstererek yüzey kaplanmasını sağlayacaktır. Bu adımdan sonra malzeme havuzdan uygun açı ve hızda çıkartılmalıdır. Yüzeyde kalan çinko fazlalıkları askıda silkeleme veya merkezkaç kuvveti yaratılarak alınmalıdır. Malzeme daha sonra suda veya havada soğutma yöntemi ile soğutularak kaplama işlemi tamamlanmalıdır.
Galvaniz Sonrası Kontrol: Her ne kadar bütün adımlar sorunsuz olarak işletilse bile galvaniz sonrası malzeme görsel veya ölçüm cihazlarıyla kalitesel olarak kontrol edilmelidir. Çeşitli yüzey kaplama standartları vardır ASTM, EN, ISO, CSA ve AASHTO gibi. Her bir standart kendi için faklı kalite kontrolleri gerektirmektedir. Kaplama kalınlıkları, yüzeyin görsel olarak muayene edilmesi vs. gibi adımlar son işlem olarak yapılmalıdır.
GALVANİZDE KAPLAMA KALINLIĞI
Farklı kalınlıkta ki malzemeler için ASTM, EN, ISO, CSA ve AASHTO standartların her birinde minimum değerde kaplama kalınlıkları belirtilmektedir. Galvaniz esnasında kaplama kalınlığını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörler malzeme yüzeyinin pürüzlülük oranı, daldırma havuzunun sıcaklık değer, daldırma açısı, daldırma hızı, galvaniz sonrası soğutma ısısıdır.
Aynı zamanda çeliğin içinde mevcut olan diğer elementlerinde bu kaplama kalınlığında etkisi vardır. Kaplama kalınlığı ve kaplamanın görselliğinde en etken 2 element silisyum ve fosfordur. Daha fazla kaplama kalınlığı veya daha koyu bir kaplama görseline sebep olurlar. Kaplama kalınlığının veya görsel olarak daha koyu renkli olmasının malzeme mukavemeti için herhangi bir olumsuz etkisi olmaz. Yine korozyon direnci sağlanmış olmaktadır.
GALVANİZLİ ÜRÜN TASARIMI
Birçok çelik-demir ve türevleri galvaniz kaplama için uygundur. Çeliğin hidrojen kırılganlığı problemi olması standart galvanizleme yönteminde sorun olmaktadır. 150 ksi çekme dayanımından daha yüksek çekme dayanımı değerine sahip olan çeliklerde hidrojen kırılganlığı oluşacaktır. Üretim adımlarının bilinmesi durumunda uygun temizleme yöntemi ile bu sorun giderilebilir.
Galvanizleme işlemi sırasında sıvı çinkonun malzemeye ait tüm yüzeylere temas etmesi için uygun doldurma-boşaltma deliklerinin açılması, dar kanal boşluklarına dikkat edilmesi, yüzeylerin kaplamayı engelleyecek şekilde birbiri üstüne binmemiş olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Kaynaklı malzemenin galvaniz kaplamasında, kaynak kalitesi ve kaynaklı bölgenin temizliği önem taşımaktadır. Kalitesiz bir kaynaklı yüzeyin kaplaması sırasında malzeme çinko havuzunda basınç ve yüksek sıcaklık değerinden dolayı kaynak yerlerinden açılma, patlama gibi kalıcı deformasyonlara sebep olmaktadır.